Các kỹ thuật cầm máu sơ cứu chấn thương ngoài da cơ bản thường gặp

Mục tiêu của sơ cứu cầm máu là ngăn ngừng chảy máu ở người bệnh, duy trì tính mạng cho họ trong trường hợp xảy ra tai nạn, và đồng thời đảm bảo sự duy trì của hệ tuần hoàn và chức năng tim phổi. Việc sử dụng băng bó không chỉ giúp tạm ngừng chảy máu mà còn bảo vệ vết thương khỏi các yếu tố có thể gây nhiễm trùng từ môi trường xung quanh. Trong bài viết dưới đây, Trường Trung cấp Y khoa Việt Nam sẽ chia sẻ cho bạn các kỹ thuật cầm máu cơ bản thường gặp.

1. Kỹ thuật cầm máu với máu chảy từ tĩnh mạch

Để sơ cứu chảy máu từ tĩnh mạch hoặc mao mạch, bạn có thể tuân theo các bước sau đây:

1. Vệ sinh tay kỹ càng và đảm bảo mang găng tay y tế. Nếu không có găng tay, bạn có thể bọc tay trong túi nhựa hoặc nhiều lớp vải sạch để đảm bảo tính sạch sẽ.

2. Xác định vị trí vết thương và nếu cần, cởi hoặc cắt quần áo của người bị thương để lộ vết thương.

3. Nếu vết thương nằm ở tay, hãy nâng vết thương lên cao hơn so với vị trí của tim. Nếu vết thương nằm ở chân hoặc chi dưới, đặt người bệnh nằm xuống và kê cao chân so với tim.

4. Đặt một gạc hoặc một mảng vải sạch lên vết thương. Nếu không có gạc hoặc vải sạch, hãy dùng một tay thay thế tạm thời.

5. Dùng áp lực để đè xuống miệng vết thương trong khoảng 5 phút. Sử dụng ngón tay cho vết thương nhỏ và lòng bàn tay cho vết thương lớn.

6. Nếu máu vẫn tiếp tục chảy sau 5 phút, hãy đặt thêm một miếng vải lên trên vết thương và tạo áp lực mạnh hơn, nhưng đảm bảo không loại bỏ lớp vải ban đầu vì điều này có thể làm gián đoạn quá trình đông máu.

7. Ngay lập tức đưa bệnh nhân vào viện cấp cứu nếu máu vẫn tiếp tục chảy nhiều hoặc nạn nhân rơi vào tình trạng mất ý thức.

2. Kỹ thuật cầm máu với máu chảy từ mao mạch

Cách điều trị vết thương từ mao mạch khá đơn giản và dễ áp dụng. Dưới đây là các bước chi tiết:

1. Rửa vết thương: Bắt đầu bằng việc rửa vết thương dưới vòi nước với xà bông hoặc chất tẩy rửa không gây tổn hại đến tế bào mô bên trong. Lưu ý rửa vết thương dưới vòi nước với áp suất mạnh để loại bỏ hoặc giảm thiểu sự hiện diện của chất gây ô nhiễm, giúp ngăn nhiễm trùng.

2. Vệ sinh tay: Trước khi tiến hành xử lý vết thương, đảm bảo rằng bạn đã vệ sinh tay sạch sẽ bằng cách sử dụng xà phòng và nước ấm.

3. Áp dụng bông băng sát khuẩn: Sau khi rửa sạch và khô vùng vết thương, dùng một bông băng sát khuẩn hoặc miếng vải sạch để đè lên miệng vết thương. Điều này có thể giúp tạo áp lực nhẹ lên mao mạch và thường thì chảy máu từ mao mạch sẽ tự ngừng sau một khoảng thời gian nhất định.

Lưu ý rằng việc áp dụng áp lực lên vết thương không nên quá mạnh và bạn cần theo dõi tình trạng vết thương. Nếu máu tiếp tục chảy mạnh hoặc vết thương trở nên nhiễm trùng, bạn nên thăm viện y tế để được tư vấn và điều trị thêm.

2. Kỹ thuật cầm máu với máu chảy từ động mạch hoặc tứ chi

Chảy máu động mạch là một tình huống rất nghiêm trọng và cần được xử lý ngay lập tức, vì có thể mất lượng máu lớn trong thời gian ngắn. Máu từ động mạch sẽ có màu đỏ tươi do chứa nhiều oxy, chảy ra theo nhịp và xung, đồng bộ với nhịp đập của tim. Động mạch co giãn và bơm máu từ tim, làm cho áp suất máu lớn, điều này làm cho việc cầm máu động mạch trở nên rất khó khăn.

Khi bạn gặp tình huống chảy máu động mạch, hãy thực hiện các bước sau:

1. Áp lực trực tiếp: Ngay lập tức dùng một mảng vải sạch hoặc găng tay vô trùng để áp lực trực tiếp lên miệng vết thương, cố gắng ngừng chảy máu. Đối với chảy máu từ động mạch, việc tạo áp lực trực tiếp là quan trọng nhất.

2. Cho đi cấp cứu: Sau khi đã thực hiện áp lực trực tiếp, ngay lập tức phải đưa bệnh nhân đi cấp cứu để được hỗ trợ băng bó vết thương chuyên nghiệp, đảm bảo nhất.

3. Nâng vị trí của vết thương: Nếu vết thương ở tay hoặc chân, hãy nâng vị trí đó cao hơn so với vị trí của tim. Điều này giúp giảm áp lực trong động mạch và làm giảm lượng máu chảy ra.

4. Sát trùng vết thương: Sau khi đã ngừng chảy máu, bạn có thể sát trùng vùng vết thương bằng cách sử dụng dung dịch sát trùng, như cồn y tế hoặc dung dịch muối sinh lý, để ngăn ngừa nhiễm trùng.

5. Điều chỉnh vị trí garô (tourniquet): Nếu tất cả các biện pháp trên không thành công hoặc vết thương nghiêm trọng, bạn có thể cân nhắc sử dụng garô (tourniquet). Garô là một công cụ đặc biệt dùng để cắt dòng máu động mạch. Tuy nhiên, việc sử dụng garô cần phải được thực hiện cẩn thận và chỉ nên do nhân viên y tế chuyên nghiệp thực hiện.

Lưu ý rằng việc cầm máu động mạch là một thủ thuật y tế nghiêm trọng và cần được thực hiện bởi những người có kinh nghiệm thực tế trong ngành y khoa.

Trên đây là những kỹ thuật cầm máu phổ biến và thường được áp dụng nhất, ngay cả người bình thường cũng có thể thực hiện được để sơ cứu bệnh nhân. Tuy nhiên, khi trở thành nhân viên của các cơ sở y tế thì đây là các kỹ thuật bạn cần phải thành thạo và làm thật chuẩn chỉ, chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả cầm máu tốt nhất.